PERİYOT KAÇ OLURSA İYİ, KAÇ OLURSA KÖTÜ

Emrah Türkseven · 1938

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Emrah Türkseven

  • Moderator
  • Yazar
  • *
    • İleti: 605
    • +14/-4
    • Cinsiyet: Bay
    • E-Posta
: 30 Ağustos 2018, 12:52:14
Yapı periyodu, yapinın bir titreşim yapması için gecen süredir.

Bir yapinin periyodu kaç olursa iyidir, kaç olursa kötüdür?

 Yapinin periyoduna bakınca ne anlamalıyız?

Periyodu 0.20 saniye olan bina mı daha iyidir? periyodu 0.90 saniye olan binami daha iyidir?

Kullandığimız bilgisayar yazılimlarinda, yapi periyot'u hesaplamalarına bakmamiz gerekir mi?

Yapı periyotunu biz ayarlayabilirmiyiz? Ayarlayabilirsek nasıl ayarlamalıyız...

Böyle bir sürü soru aklıniza gelebilir. Genel manada bu soruların cevaplarıni bu yazıyi okudugunuzda öğrenmis olacaksıniz...

Yapı periyotunu yukarida tanımladık.Yapinın titresimi dedik,titresimin tamamlanması icin geçen süre dedik.Dunyada hersey titresir ve bu titreşim dunyanın sonu gelene dekdevam eder, kıyamet kopar titresim biter.Dolayisiyle titresimi sadece ruzgarda, depremde olan bir kavram olarak düşünmeyin.Tum herşey surekli titresir ve bu titresimin, depremle, ruzgarla iliskisi yoktur. Titresim periyot'u iki şeye bağlıdır:

1...Yapı kütlesi
2...Taşıyıci sistemin rijitliği

Bina türü bir yapinin periyotu,kat adedinin 0.10 saniye ile çarpılmasi ile yaklaşık bulunabilir.Bes katli bir binanin periott'u yaklaşık 0.10 x 5 = 0.50 saniyedir.Yani bu bina tam bir titreşimi 0.50 saniyede tamamlar.Her 0.50 saniyede bir ayni konuma tekrar gelir, bu sonsuza kadar devam eder...

Yapinin periyoduna bakarak birtakım fikirler uretebilirsiniz.Mesela birbirine esit büyüklukte iki binanin biri 0.70 saniye , digeri 0.30 saniye periyoda sahip olsun.Siz sadece bunu bilin.Tasiyicı sistemi falan görmemis olun.Birtakım fikirler uretebilirsiniz, mesela 0.30 saniye periyota sahip yapı digerine gore daha rijit dersiniz, muhtemelen bu yapida perde kullanılmış diyebilirsiniz. Yapi periyodu bu anlamda bilgiler verir.

Peki 0.20 saniye periyotlu bina mi iyi, 0.70 saniye periyotlu bina mi? Sadece bina periyoda bakarak bu konuda birsey soylemeniz dogru olmaz.0.20 saniye periyot degerine sahip guvenli bina da yapilır, 0.70 saniye periyota sahip guvenli bina da yapılır. Dolayisiyle tek basina binamin periyodu 0.10 saniye iyidir , yada binamin periyodu 0.90 saniye kötüdür demek dogru degildir, mühendislikle bağdaşmaz. Binanın periyodunun uygun olup olmadığina karar vermek için, zemin hakim periyotuna bakmaniz gerekir.Eger zemin hakim periyot'u 0.10 saniye ise(kayalik,sert zemin) o halde sizin projelendireceginiz yapinin periyotunun 0.10 saniye olmamasi gerekir.0.50 saniye, 0.70 saniye olabilir, ama 0.10 saniye olmamalidır. Bunun tam terside gecerli.Zemin hakim periyot'u 0.90 saniye olan bir zemine de(aluvyon zemin,yumuşak zemin) periyot'u 0.90  saniye olan bir bina yapılmamalidir.Buraya da periyot'u 0.10 saniye olan, 0.20 saniye olan binalar düşünülmelidir. Zemin periyot'u ile bina periyot'u ayni olursa, zemin titresimleri , bina titresimini artırıci yonde etki eder ve daha büyük deprem kuvvetleri olußur Biliyorsunuz bu olaya rezonans denir. Rezonans olayından mümkun okdugunca uzak durmak gerekir...

Son olarak da binamizın periyodunu nasil ayarlayabiliriz ona bakalim.Elinizle yaklasık olarak tek serbestlik derece sistem çözumlerini kullanarak, binanizin periyot'unu bulabilirsiniz, yada kullandıginiz yazılima tasıyici sisteminizi yukleriyle beraber girersiniz, yazılim size (hakim periyot'u hesaplar. Zemin hakim periyot'unu da en dogru olarak zemin etüdünde görebilirsiniz. Diyelim, tasiyıci sistemi olusturdunuz , yüklemeleri yaptıniz, periyot 0.50 saniye çıkti. Birde baktinız zemin hakim periyotu da ayni. Rezonans tehlikesi var.O halde zemin periyot'unu değiştiremeyeceğinize gore yapınizın periyot'unu oynayacaksıniz. 0.50 saniye olan değeri 0.20 - 0.30 saniyelere çekeceksiniz. Bina periyot'u neye bağli idi : kütleye(yük) ve tasıyıci sistem rijitligi. Kütleyi değistiremeyeceginize göre tasıyıcı sisteminizi degistireceksiniz.Mevcut halde tasıyıci sisteminizin periyot'u 0.50 saniye idi, siz bunu 0.20 saniye yada 0.30 saniyeye çekecektiniz. Yani yapida titresim tam hareketi daha kisa zamanda olmalı, yani yapinız biraz daha rijit olmali, rijit olunca da tabiki salinim azalacak 0.30 saniyelere gelecek. O halde periyot düşurmek icin yapinizi rijitlestireceksiniz, yani perde ilave edeceksiniz, yada kolonlarin bir kismini perdeye dondureceksiniz ,yada kolonların ebatlarinı artiracaksiniz, yada bunlarin hepsini ayni anda yapacaksiniz...Bu islemleri yapinca goreceksiniz ki yapı periyodunuz 0.30 saniyelere gelmiş ve rezonanstan kurtulmuşsunuz...

Bu baglamda, kullandığiniz yazilim her ne ise yapi dinamik sonuclarına bir bakin, inceleyin(hakim periyot, 1.periyot) bu degeri zemin hakim periyotu ile bir karsilastirin...

...ALINTIDIR...

“Bilmediklerimin yanında, bildiklerimle ben bir hiçim”