Peltier Nedir? Nasıl ÇalışırPeltier isterseniz elektrik üretebileceğiniz isterseniz soğuk veya sıcak elde edebileceğiniz bir eleman. Tübitak 2003 yıllarında bu elemanı az çok tanıtmış ama bugün çok fazla kullanımı yok. Yıllar sonra bir yarışmada güneş enerjisi ile çalışan buzdolabı projesi birincilik kazanmış. Bitirme projem sayesinde bende bu eleman ile tanıştım ama bence çok geç bir tanışmaydı.
Peltier genellikle 12 volt ile çalışan bir termoelektrik soğutucusudur. 60 w, 90w gibi daha da çok çeşidi bulunuyor. 12 volt ile beslediğimizde 60w’lık bir peltieri yaklaşık 5 amper ile desteklememiz gerekiyor. Bilgisayarların güç kaynaklarını peltierleri çalıştırmak için kullanabiliriz.
Peltier
Peltiere enerji verildiğinde bir tarafı soğuk bir tarafı ise sıcak olacaktır. Isınan tarafı ne kadar soğutursak soğuk olan taraf o kadar daha soğuyacaktır. Bu yüzden peltierler kullanılırken bir fan yardımıyla ısıtılan taraf soğutulur. Araya alüminyum gibi metallerin koyulması ile daha çabuk soğutma sağlayacaktır.
Peltierler bugün pc de işlemci soğutmalarında mini buzdolabında ve tam tersi olarak enerji üretiminde kullanılmaktadır.
İlk önce peltierin soğutmasını inceleyelim. Ben 12v ve 5a verdiğim peltier de ilk önce gayet iyi bir soğukluk gördüm ardından alt tarafın ısınmasından üst tarafta ısınmaya başladı. Daha sonra altta alüminyum ve fan ile soğutma yaptığımda daha uzun süre soğuk oldu. Eğer tam bir soğutma sağlanırsa suyu bile dondurabilecek bir soğukluk verecektir.
peltier çalışması
Peltier doğru akım ile beslendiğinde yandaki akış diyagramı gibi çalışma gösterecektir. Bu çalışmaya peltier etkisi denir.
Peltier de doğru akım yönünü değiştirirsek ısınan taraf ve soğuyan tarafda yön değiştirecektir. Peltier içerisinde yarı iletken olarak transistörlerde de bulunan p n tipi yarı iletkenler bulunur doğru akımın bu iki yarı iletken arasında geçişinde bir taraf ısınırken diğer taraf soğuyacaktır.
Eğer doğru akım vermek yerine peltier soğutulur veya ısıtılırsa ne olur?
Bu durumda peltier bize elektrik üretecektir. Bu ürettiği elektrik başlangıçta belirttiğimiz çalışma gücüne oranla olacaktır. Örneğin 60w lık bir peltier 90wlık bir peltiere göre daha elektrik üretecektir. Bunu denemek için
Bir adet mum
2 adet alüminyum levha
Biraz buz
Kullanarak denemesini yapabilirsiniz. Çok yükske olmasada bir küçük motoru döndürecek veya ledi yakacak enerji elde edebilirsiniz. Bu enerjiyi depolayadabilirsiniz.
Mumu ilk alüminyum levhanın altına koyun ardından diğer alüminyum levha ile arasına peltieri koyun üstteki alüminyum levhanın üzerine buzları koyun. Ardından enerji kablolarını ölçtüğünde göreceksiniz ki çok fazla olmasada bir enerji üretimi elde edeceksiniz.
Ayrıca peltierlerin sadece 12 voltlukları yoktur. 6, 12, 24 volt gibi değerlerde olanları da vardır.
Alıntılanmıştır : Selim Erkan