Tasarladiginiz yapilarin süneklik düzeyini nasil kontrol ediyorsunuz?

statiker · 4760

0 Üye ve 2 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı statiker

  • Azimli
  • ****
    • İleti: 56
    • +1/-37
Sn. YapiMühendisi,

"Tabi mühendis proje sahibinin isteğiyle yapısını beklenen deprem seviyesinde hasar almayacak şekilde tasarlayabilir. Ama dediğim gibi "ben sünek yapı tasarladım." diyemez, dememelidir."

Süneklik malzeme özelligidir. Yani eger malzeme göcme olmadan belli bir oranda plastik deformasyon yapiyorsa bu malzemeye sünek denir. Sünekligi farkli sekillerde kategorize edebiliriz orasi ayri konu, yüksek sünek vs tarzi. Ama bir yapi göcmeden önce tasiyiciligini yitirmeden belli seviyede plastik deformasyon yapabiliyorsa o yapi sünektir. Baska da bir kriteri yoktur bunun. Gelmesi beklenen depremde elastik davranmasi bu yapiyi sünek olmaktan cikarmaz. Sadece ekonomik olmaktan cikarabilir ama o da farkli bir tartisma.

"Diğer türlü bu durum R katsayısını 1 alarak tasarım yapıp “ben sünek yapı tasarladım.” demeye benzer ki bence yönetmeliğin sünek tasarım anlayışıyla bağdaşmamaktadır."

R katsayisi 1 alininca sadece ve sadece tasarim depreminde elastik davranis gösterecek demektir yapi. R'yi 1 aldiginiz icin artik yapi sünek davranis sergilemiyor denemez. Yönetmelikte bu süneklik kapasitesinin bu kadar kullanilmak istenmesinin nedeni ekonomi. Zaten Türkiye'de gibi R'yi kolay kolay 6-7-8 alan baska (düzgün) ülke mühendisi de yok. Avrupa'da ve Amerika'da genel olarak bu katsayi betonarme cerceveler icin 4-4.5 civarinda kullaniliyor maksimum.



Çevrimdışı YapıMühendisi

  • Azimli Çaylak
  • ***
    • İleti: 31
    • +1/-0
Sn. statiker

Süneklik sadece malzemeler için değil yapılar için de kullanılan bir terim. İlk çıkışı olarak malzemeler için kullanılmış olabilir ama günümüzde yapılar için de rijit, gevrek, sünek terimleri kullanılmakta. Yapılar için bu terimlerin neye göre sınıflandırılacağı ile ilgili kesin çizgiler yok. Siz yapıyı bir malzeme olarak ele alıp taşıyabileceği en yüksek yük kapasitesine göre değerlendirebilirsiniz, başkası ise beklenen deprem yükleri altındaki davranışını baz alabilir. Bence daha doğru olan yönetmeliğin belirlediği performans düzeylerini baz almaktır. Yapının ömrü boyunca görmeyeceği bir yük seviyesine göre yapacağı davranışı baz alarak yapının sünek olarak nitelendirilmesi bence çok uygun bir yaklaşım değil. Önceden de belirttiğim gibi bu konuda tartışmak çok anlamlı değil.  Benim için konu burada kapanmıştır.



Çevrimdışı MEMET32

  • Azimli Çaylak
  • ***
    • İleti: 33
    • +0/-0
Peki ülkemizin şehirlerinin %80'i  1.ve 2.derece deprem bölgesi. Peki sizce daha çok rijitlik mi? Yoksa süneklik mi? Yada şöyle sorayım. Süneklik düzeyi 7-8 mi yoksa 4-5 mi? Yada perdeli sistem mi ? Yoksa sadece kolon çerçeve mi? Yani ekonomik çözüm mü? Yada ekonomik olmayan çözüm mü?

 ”Artık; esnek yapı, sünek yapı kalktı, böyle sağlam, pehlivan gibi yapı yapmak gerek.”,
  (Karl H. Kettelhut İnşaat Mühendisliği Onursal Profesörü  Mete SÖZEN), 

Yoksa Mete Sözen'i mi dinlemeli?
« Son Düzenleme: 02 Aralık 2020, 22:02:28 Gönderen: MEMET32 »



Çevrimdışı statiker

  • Azimli
  • ****
    • İleti: 56
    • +1/-37
@MEMET32

Yazdiklarinizi yeni gördüm, biraz gec olmus olsa da cevaplayayim.

"Peki sizce daha çok rijitlik mi? Yoksa süneklik mi?"

Bu tarz bir secim yapmaniza gerek yok. Yanal yükler altinda yapinizin yapacagi deplasmanlari belli sinirlar icerisinde tutabilmek icin yapinizin "yeterli" rijitlige sahip olmasi gerekir. Bu "yeterli" rijitlikten fazlasi artik ekonomiklikten ödün vermeniz anlamina geliyor. Ancak isterseniz yapinizi daha rijit tasarlayabilirsiniz, bunun maddiyet haricinde bir kötü yani yok. Süneklik sayesinde yapimizin hasar alarak depremi atlatmasini saglayabiliriz ancak bunun da bir maliyeti var, bundan birazdan bahsedicem. Sünekligin bize sagladigi en büyük avantaj ise eger bekledigimizden büyük bir yük gelirse yapiya sünekligi sayesinde yapi bu yükü belki de karsilayabilir. Sünekligi yok saymis olsaydik ve yapimiza bekledigimizden daha büyük bir deprem vursaydi yapimiz göcecekti. Bu bakimdan süneklik de oldukca önemli.

"Süneklik düzeyi 7-8 mi yoksa 4-5 mi?"

Süneklik düzeylerine gelecek olursam da R'yi 7-8 almak oldukca cüretkar bir karar özellikle Türkiye icin. Türkiye'deki mühendislik ve iscilik sonucu yapilarin bu süneklik kapasitesine erismesi cok zor. Bu kapasiteye sahip olsa dahi belki de yapi deprem sonrasinda yikilmasi gerekecek aldigi hasar sonucu ve ciddi bir depremden sonra böyle binlerce bina olmasi demek ülke ekonomisine cok ciddi bir külfet demek. Bu nedenle R'nin daha bilincli kullanilmasi gerekiyor. Türkiye'de hemen her mühendis R'yi 7-8 alinca sünek tasarim yaptigini ama R'yi 1 alirsa gevrek tasarim yapacagini saniyor. Bu böyle degil. Sünek tasarimi donati detaylari ve tasariminiz ile yapiyorsunuz. Yönetmelikteki o siklastirma bölgeleri, etriyelerin 135 derece baglanmasi, düzgün tasarlanmis donati detaylari vs ile saglaniyor süneklik kapasitesi yapinin. R'yi 7-8 alarak sadece depremin yapidan talep edecegi süneklik talebini seciyorsunuz. Yani R'yi 8 aldiginiz zaman yapiya gelecek olan süneklik talebi 8 olacak ama sadece bu katsayiyi secmek yapinin süneklik kapasitesine bir katki saglamiyor. Ayni sekilde R'yi 1 almak da yine yapinin süneklik kapasitesine bir zarar vermiyor. R'yi 7-8 secince sorun ise bu süneklik talebini karsilayacak kapasiteye sahip tasiyici sistem tasarlamak zor oluyor, özellikle de kötü mühendislik ve iscilik ile. Avrupa ve Amerika'da moment tasiyan betonarme cerceveler icin R 4 - 4.5 falan aliniyor genel olarak. Benim yüksek lisansimi yaptigim üniversitede iki tane yapi dinamigi profesörüm vardi. Birisi derste R'yi 8 almanin cok iyi mühendislik ve iscilik gerektirdigini ve sadece oldukca özel projelerde mümkün oldugunu söylüyordu. Digerine ise Türkiye'de betonarme cerceveler icin mühendislerin R'yi 8 aldigini söyledigimde adam sok oldu. :)

"Yada perdeli sistem mi ? Yoksa sadece kolon çerçeve mi?"

Cerceveler ile tasarimin Türkiye'de islemedigi görüsüne sahibim ben. Bu konuda kendi blogumda da yazdim. Perdeli sistemler hatayi cok daha iyi tolere edebilecek sistemler ama cerceveler öyle degil. Iyi iscilik ve mühendislik istiyorlar.

"”Artık; esnek yapı, sünek yapı kalktı, böyle sağlam, pehlivan gibi yapı yapmak gerek.”, (Karl H. Kettelhut İnşaat Mühendisliği Onursal Profesörü  Mete SÖZEN), "

Ben kendim icin bir yapi tasarlayacak olsam veya birisi bana gelip bana bir yapi tasarla depreme karsi dayanikli olmasi icin ve maddiyet sorun degil dese ben bu yapinin sectigim tasarim depreminde elastik sinirlar icerisinde kalmasi icin tasarim yaparim. Ama tasarim depreminin asilma olasiligini da düsünerek yapiyi yine sünek tasarlarim. Ve tasarladigim bu yapi perde agirlikli bir yapi olur.