COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ NEDİR ? CBS KULLANIM ALANLARI NELERDİR ?CBS – Coğrafi Bilgi Sistemleri Nedir ?Coğrafi Bilgi Sistemleri, 5N1K temel sorularından Nerede’yi merkeze alıp; Nerede, Ne/Kim var, durumu Nasıl, Niçin bu durumda gibi soruları coğrafi ve sözel verilerin birlikte tutulmasını ile cevaplamamızı sağlayan bir sistemdir. Bu bilgileri kullanması gereken kişi ve kurumların donanım ve yazılımı içeren bir sistem içerisinden kullanımına sunup, akıllı haritalar üzerinde sonsuz veri bilgilerini bağlantılı şekilde gösterebilen, güncellenmesi sağlayan, analiz eden, raporlayan, işleri kolaylaştıran bir sistem olarak adlandırılabilir.
En basit haliyle, artık günlük hayatımızın vazgeçilmezi olan, Neredeyim veya Konumumu paylaş gibi uygulamaların ön veya arka planında bu verilerin tutulduğu bir CBS sistemi vardır.
Veriler,
Uydudan / havadan çekilmiş görüntü (resim formatı),
Yol (çizgi formatı),
Parsel (alan formatı),
Direk (nokta formatı),
Vektör ve arazi modeli (grid formatı) şeklinde olabilir.
Temelde, herkes bir yerde yaşıyor, her olay bir yerde gerçekleşiyor, tüm envanterlerin bir konumu var olduğu için, artık yeryüzü şekillerinden başlayıp tüm bilgileri haritada detay ve ilişkileri ile birlikte gösterilebilir hale gelmiştir. Özetle CBS Nedir ? sorusuna ise şu cevabı vermek mümkündür,
Coğrafi Bilgi Sistemleri, Grafik, Tablo ve Metin şeklinde raporlamaların sağlayamadığı coğrafi yakınlık/uzaklık/ilişki/benzerlik ve farklılıkların gösterilmesini sağlayan daha güncel bir teknoloji ürünüdür.
CBS Teknolojisinin Klasik Yöntemlerden Farkı
CBS’yi resim ya da çizim olmaktan çıkaran şey, içinde barındırdığı bilgi ve ilişkilere göre canlı olarak farklı şekil ve renklerde, dinamik olarak sonuç üretip, kullanıcıların ve karar vericilerin iş yapmasını ve karar almasını kolaylaştırmasıdır.
Örneğin hiç bir grafik/rapor, yapılan anketlerin sonuçlarını harita üzerinde coğrafi alanın Sahil kesimlerinde A, merkezin kuzeyinde B, Güney Batıda C parametresinin yoğunlaştığını söylemenizi tek başına sağlayamaz. Bunu ancak verilerin haritaya işlenip görsel bilgiye dönüştürülerek, dinamik ve akıllı bir harita ile yani CBS teknolojisi ile yapmak mümkündür.
Coğrafi Bilgi Sistemleri-CBS Kullanım AlanlarıCoğrafi Bilgi Sistemleri, Temel bilimlerden, beşeri bilimlere, mühendislikten finans ve yönetim bilimlerine kadar tüm alanlarda kullanılabilen bir teknolojidir.
Bir Coğrafyacı, coğrafi ve demografik bilgileri hazırlayabilir, Bir Biyolog bir gölden aldığı numunelerle gölün kirlilik dağılımın görebilir, Harita Mühendisi Arazi modeli oluşturup, İnşaat Mühendisi havza planlaması ve sulama kanallarını, oluşturabilir. Orman mühendisi amenajman ve meşcere haritası hazırlayabilir, Ziraat mühendisi toprak derinlik ve sınıflandırması, Uçak Kaptanı uçuşa yasak alanlara göre uçuş rotasını, Deniz Kaptanı ise gemi rotasını, derinlik bilgisine göre otomatik planlayabilir. Askeri intikal planları daha kolay hazırlanabilir.
Amacına uygun yapılandırılan bir CBS sistemi ile, bir şehir plancısı, planlanan bölgenin %kaçının yeşil alan, % kaçının mesken vb olduğunu yaptığı her değişiklikle birlikte dinamik olarak görebilir, Bu plan üstünde ilgili ve yetkili kişiler, trafo ve kabloların yerlerini planlayabilir, içme suyu, kanalizasyon şebekelerinin planlaması yapabilir, Telefon hatlarının, Doğalgaz borularının kapasitelerinin ne olacağı nüfus yoğunluğu vb bilgilerle kolayca hesaplayabilir. Mevcut verilerin işletilmesi, arızaların giderilmesi gibi işlemlerde yine CBS sistemleri ile düzenli bir şekilde yapılabilir.
Herhangi bir yerde arıza olduğunda hangi su/doğalgaz vanaların kapatılması gerektiği, veya bir hat üzerinde bakım yapılacağında nerelerin servis dışı kalacağı kolayca bulunabilir, sadece o bölgede yaşayanlara mesaj gönderilebilir. Telefona arayıp bilgi almak isteyen kişilere ise otomatik olarak arızanın durumu ve ne zamana biteceği bilgisi kolayca iletilebilir.
Bir banka nereye şube açması gerektiğini, bir market veya lokantanın nerede açılabileceği bilgileri nüfus, demografik ve ticari bilgiler, erişim alanları kullanılarak kolayca hesaplanabilir.
Sigorta yapılan yerlerin potansiyel riskleri, ve bir afet olduğunda afet alanı içinde kalan poliçeler hızlıca bulunup listelenebilir.
Şehrin ulaşım planlamasının yapılabileceği gibi, A dan B’ye hangi toplu taşıma araları ile gidebilirim ve otobüs durağa ne zaman gelir, gibi günlük hayatımızı ilgilendiren çalışmalar CBS ile yapılabilir.
Belediyelerin çöp toplama güzergahlarını iyileştirilmesi ve kontrol edilmesi, Asfaltlanan yolların ne zaman, hangi firma tarafından asfaltlandığı, problem olduğunda garanti kapsamında kime çalışmayı yaptıracağı bulunabilir.
İftaiye, Polis, Ambulans gibi acil durumlarda olay yerine hızlı intikal, suçluların kaçabilecekleri yolların tespiti; suçların tiplerine göre yoğunlaştığı noktaların tespiti yine CBS sistemi ile kolayca yapılabilir.
Görüldüğü gibi her bir meslek grubu için bu örnekleri çoğaltmak mümkündür.
ŞBP ve CBSCoğrafi Bilgi Sistemleri son yıllarda birçok alanda olduğu gibi Şehir ve Bölge Planlama alanında da karşılaşılan problemlerin çözümünde kullanılan bir teknolojidir. Bu çalışmanın amacı, bu teknolojilerin sunulduğu imkanlardan yararlanarak, Şehir ve Bölge Planlama mesleğinde kullanılarak çeşitli mekan ve yüzey bilgilerini elde etmektir.
Planlama süreci; çok kapsamlı, çok girdili ve daha da önemlisi bir kentin geleceğinin ortaya konulduğu uzun soluklu bir süreçtir. Bir dönem içerisinde çalışırken kente ilişkin veri toplama, analiz ve sentez oluşturma, alternatif üretme, plan hazırlama ve üretilen ürünleri sunma, çok tempolu bir şekilde çalışma zorunluluğunu getirmektedir. Farklı kurumlardan, farklı şekilde üretilen verileri toplama ve sentezlemenin güçlülüğü ve bu verilerin fiziki planlamada kullanılan temel altlık olan “halihazır” haritalar üzerine aktarılması gereği düşünüldüğünde teknoloji kullanımının bu süreçteki zorlukları hafifleteceği kesindir.
Şehir Plancılarının CBS ile Yapabileceği Bazı ÇalışmalarSosyo-Ekonomik Şehir Haritaları oluşturma,
İmar, Çevre Düzeni Planı çalışmalarında harita üretimi,
Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planı haritaları oluşturma,
Yeni bir şehir kurmak için uygun yer analizleri,
Şehirlerin büyüme yönü analizi.
Coğrafi Bilgi Sistemleri ile alakalı örnek, yorum, görüşlerinizi yorum kısmında belirtebilir ve bilgi paylaşımına ortak olabilirsiniz.
