Mod Birleştirme ve Eşdeğer Deprem Yükü Hesaplaması Arasındaki Fark

[Emrah Türkseven]

MOD BIRLESTIRME-ESDEGER DEPREM YUKU

Yapi , kutlesine göre deprem kuvveti oluşturur. Deprem kuvveti dısaridan etkiyen bir kuvvet degil, yer hareketine karsi yapinin tembel kalma istegidir. Yani atalet kuvvetidir. Bizim kat seviyelerinde ok seklinde gosterdigimiz yatay kuvvet bir temsilden ibarettir.

Aslina bakarsaniz esdeger deprem kuvveti yontemi ozgun bir teknik veya farkli bir hesaplama sekli degildir.Esdeğere deprem yuku sadece mod birlestirme yonteminin özel ve basitlestirilmis bir halidir.

Nasil basitlestirilmis ona bakalim :

Bir yer hareketi oldugunda  yapi tam olarak x  yonunde yada yam olarak y  yonunde hareket etmeye calısmaz.Kafanizda bunu canlandirmaya çalisin.Yapinin belli bir kutlesi x  yonunde harekete zorlanirken bir kisim kutlede y yonunde zorlama yapar(izdüsüm olarak düsunun). Biz biliyorsunuz deprem kuvveti hesabi yaparken x  yonü ve y  yönu olarak yapiyoruz. Dolayisiyle x  yonu deprem kuvvetini hesaplarken yapinin o yondeki hareketi tetikleyen kutlesini bilmemiz gerekir.Yine y  yönü deprem kuvveti hesabi yaparkende o yondeki hareketi tetikleyen kütleyi bulmamız gerekir.İşte mod birlestirme yönteminde bahsettigimiz kütle katilim orani dediğimiz sey ne kadar kutlenin x yonundeki harekete katildiğı , ne kadarlık kutlenin y yonundeki hatekete katıldiginin belirlenmesinden başka birşey degildir.

Deprem kuvvetini nasil buluyoruz:

F= m x a

100 tonluk bir yapi dusunun.Ilk modda bu kutlenin %70 i  ,   x-x  yonunde hareket etmek istedin.%30 kutle oranida y-y yonunde hateket etmek istedin.Bu ilk moda gore x-x yonunde deprem kuvveti doguracak kutle 100 x 0.70=70 ton olur.bu 70 ton deprem kuvveti dogurur.Bu modda olusacak deprem kuvveti :
F=70 x a =70a  olur.

y-y yonunde ilk modda olusacak kuvvette 100 x 0.30=30  ton kutleye vore ortaya cikacaktir.y-y yonunde ilk modda olusacak deprem kuvveti

F=30 x a =30a  kadar olur.

Esdeger deprem yuku yonteminde ise deprem kuvvetlerinin biz asagidan yukari dogru ters ucgen oldugunu kabul ediyor ve deprem hesabina katilacak kutleyide tam bina kutlesi olarak kabul ediyoruz.Esdeger hesabin ozelligi iste bu.Yani bu sartlardaki bina icin deprem kuvvetini biz hesaplayacak olsaydik kutle olarak 100 ton kutlenin hem x yonunde hem y yonunde ayri ayri harekete katildigini varsayacak ve hesaplayacaktik.Kendimizce boyle bir basitlestirmeye gidecektik.
Bu yapida olusacak esdeger deprem kuvvetide :

F= m x a =100 x a = 100a olacakti.

[Talde]

eşdeğer deprem yükü yöntemi her ne kadar daha güvenli bölgede kalmamızı sağlasa da, gerçekçi değil. Önceki yönetmelikte mod birleştirme yöntemiyle çözüm yapıldığında dahi eşdeğer deprem yükü ile hesap isteniyordu. şimdi durum nedir, bilmiyorum.

[a_bulut06]

eşdeğer deprem yükü yöntemi her ne kadar daha güvenli bölgede kalmamızı sağlasa da, gerçekçi değil. Önceki yönetmelikte mod birleştirme yöntemiyle çözüm yapıldığında dahi eşdeğer deprem yükü ile hesap isteniyordu. şimdi durum nedir, bilmiyorum.

aslında her iki yönteme göre tbdy 2019 da bölüm 4.8.4.'e göre beta ile iç kuvvetler büyütülmekte, tdy2007 de 2.8.5.'e göre beta ile büyütülmektedir, yani her yöntemde aslında eşdeğer deprem yöntemininde hesaplanması zorunludur denilebilir

[otekesa]

Olayıın mantığı net olarak izah edilmiş.