ÇİMENTONUN STANDART DENEYLERİÜretilen çimentoların kullanılmadan önce istenilen özelliklerde olduğunu kontrol etmek amacıyla TSE’de belirtilen çeşitli deneyler yapılır. Genel olarak yapılan deneyler :
- Kimyasal özellik
- Fiziksel özellik
- Mekaniksel özellikler
Yapılan deneyler çimentonun fiziksel özelikleri ile ilgili deneylerdir. Bu deneyler çimento için gerekli su miktarı tayini ,çimento prizi,çimentonun inceliği,çimentonun hacim sabitliği,çimentonun özgül ağırlığı,çimentonun birim ağırlığı deneyleridir.
1)Çimento İçin Gerekli Su Miktarı Tayini :Vicat aleti kullanılarak belirlenir.300 gr çimento,çimento ağırlığının %27 ‘si kadar su ile karıştırılarak çimento hamuru hazırlanır. Hazırlana çimento hamuru kesik konik şeklindeki kap içersine yerleştirilir. Vicat aletinin düşey yönde hareket edebilen 200 gr ağırlığındaki bir çubuk ucuna sonda takılır. Sonda ile su miktarına bakılır. Sondanın hazırlanan karışım içerisine batma miktarı 5-7 mm arasında kalıyorsa kullanılan su miktarı yeterlidir. 7 mm ’den büyük ise su ilave edilir,5 mm ’den küçük ise su azaltılır.
2)Çimentonu Priz Deneyi :Deneyde vicat aletiyle yapılır. Priz başlangıcı çimentonun suyla reaksiyona girmesinden vicat aletinin iğnesinin tabana 3-5 mm yakınlaşması sonucu başladığı kabul edilir. Priz sonu ise çimentonun priz başlangıcından sertleşmesi arasından geçen süreye priz sonu adı verilir.
BETON AGREGALARINA UYGULANAN DENEYLER 1) Birim ağırlık deneyi
2) Özgül ağırlık deneyi
3) Kompozite
4) Çamurlu madde miktarı
5) Organik madde
6) Elek analizi
7) Su emme
Donma,çözünme
9) Aşınma
Yapılan deneyler birim ağırlık deneyi,özgül ağırlık deneyi ve elek analizi deneyleridir.
1) Birim Ağırlık Deneyi :TS 3529 ‘a göre agregaların birim ağırlık deneyi 2 şekilde bulunur.
a) Gerçek birim ağırlığı
b) Sıkışık birim ağırlığı
= G 2 - G 1 / V
G 1 : Kap Ağırlığı (gr)
G 2 : Kap + Malzeme Ağırlığı (gr)
V : Kabın Hacmi
Deneyde kum, kırma taş 1, kırma taş 2 olmak üzere 3 tane malzeme kullanılmıştır. Kabın hacmini bulmak için kap suyla doldurulur. Toplam ağırlıktan kabın ağırlığı çıkartılarak kabın hacmi bulunur.
Kap ağırlığı : 5770 gr
Kum + kap ağırlığı : 17980 gr
KT 1 + kap ağırlığı : 16830 gr
KT 2 + kap ağırlığı : 16690 gr
Kabın hacmi : 7650 cm 3
Kum için ; = 17980 – 5770 / 7650 = 1,596 gr / cm 3
KT 1 için ; = 1,445 gr / cm 3
KT 2 için ; = 1,427 gr / cm 3
2) Özgül Ağırlık Deneyi :Beton üretimi için agregaların özgül ağırlık değerlerinin bilinmesi gerekir. Deney Arshimet Prensibinden faydalanılarak yapılır. Buna göre su dolu cam bir kap içerisine ağırlığı belli olan malzeme katılır. Kaptan taşan su miktarı malzemenin mutlak hacmini verir. Buna göre özgül ağırlık TS 3526 ‘ya göre aşağıdaki bağıntıyla hesaplanır.
= G 1 / ( G 2 + G 1 ) – G 3
G 1 : Malzeme ağırlığı
G 2 : Su + kap ağırlığı
G 3 : Kap + su + malzeme ağırlığı
Kum için ; G 1 : 555 gr
G 2 : 1540 gr
G 3 : 1885 gr
= 555 / (1540 + 555) – 1885 = 2,64 gr / cm 3
KT 1 için ; G 1 : 555 gr
G 2 : 1540 gr
G 3 : 1880 gr
= 555 / (1540 + 555) – 1880 = 2,58 gr / cm 3
KT 2 için ; G 1 : 620 gr
G 2 : 1540 gr
G 3 : 1930 gr
= 620 / (1540 + 620) – 1930 = 2,69 gr / cm 3
BETON KARIŞIM HESAPLARI 1 m3 yerine yerleştirilmiş beton içerisine girecek olan malzeme miktarını belirlemek için yapılır. Beton karışım hesaplarının yapılabilmesi için dozaj,su-çimento oranı ve beton kıvamı,beton dayanımı gibi özelliklerin bilinmesi gerekir.
Yapılan deneyde 10 dm 3 karışım için ;
Çimento : 3500 gr
Su : 1925 gr
Kum : 5160 gr
KT 1 : 7070 gr
KT 2 : 5340 gr % 1 katkı alınmıştır. % 2 hava boşluğu vardır.
d kum : 2,59 gr / cm3
d KT 1 : 2,66 gr / cm3
d KT 2 : 2,68 gr / cm3
d çimento : 2,85 gr / cm3
Teorik bileşimde bulunan değerler kullanılarak üretilen betonun birim hacim ağırlığı 2,4 kg / dm3 tür.
Gerçek malzeme miktarı hesabı :
g / Ç = Ç / Ç + E / Ç + Kum / Ç + KT 1 / Ç + KT 2 / Ç
g / 3500 = 3500 / 3500 + 1925 / 3500 + 5160 / 3500 + 7070 / 3500 + 5340 / 3500
g / Ç g = 22290 / 3500 = 6,56
Ç g : Çimento miktarı
g / Ç g = 6,56 2400 / Ç g = 6,56 Ç g = 365,8 kg / m3
E = 0,55 x 365,8 = 201,2
Kum : 1,47 x 365,8 = 537,8
KT 1 : 2,02 x 365,8 = 739
KT 2 : 1,52 x 365,8 = 556
h g = 1000 – ( Ç / ç + E + Kum / k + KT 1 / KT 1 + KT 2 / KT 2 )
10 dm3 için ;
h g : 10.000 – (3500 / 2,85 + 1925 + 5160 / 2,59 + 7070 / 2,66 + 5340 / 2,68)
h g : 204,5
K= 3500 / 2,85 + 5160 / 2,59 + 7070 / 2,66 + 5340 / 2,68
10.000
K = 0,787
Karışımın incelik modülü ; I m = 4,6
