TÜRKİYE’DE SON DEPREMLERDE SIKÇA GÖRÜLEN DONATI YERLEŞTİRME HATALARI

erhanbaytak · 10853

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı erhanbaytak

  • Root Administrator
  • Yazar
  • *
    • İleti: 496
    • +153/-0
    • Medeniyet Mühendisleri
TÜRKİYE’DE SON DEPREMLERDE SIKÇA GÖRÜLEN
DONATI YERLEŞTİRME HATALARI

PROBLEMS WITH PLACEMENT OF REINFORCEMENTS FREQUENTLY OBSERVED
DURING RECENT EARTHQUAKES IN TURKEY



Ülkemizde yakın geçmişte yaşanan büyük depremler hem mal tahribatı, hem can kaybı hem de psikolojik etki yönüyle
güncelliğini korumaktadır. Tüm bu depremlerin ardından binalardaki hasar ve yıkım nedenlerinden biri olarak sıralanan
işçilik kusurlarının önüne ciddi bir şekilde geçilememiştir. Donatı detaylarındaki yetersizlikler ve yanlışlıklar pek çok
yapıda ciddi hasarlar meydana gelmesine sebep olmuştur. İnşaatlardaki betonarme donatısı yerleştiren ustanın bilgisi,
ustasının ona öğrettiği bilgilerle sınırlı kalmakta ve işiyle ilgili standart bir eğitim ehliyetine sahip olmadan
çalışmaktadır. Burada, depremde yıkılan veya hasar gören binalarda gözlenen betonarme donatı yerleştirme hataları ele
alınacaktır.



DONATI HATALARI

Kolon Boyuna Donatıları

Depremlerde hasar gören veya yıkılan binalarda göze çarpan önemli bir konu kolon boyuna donatılarının bindirmeli
eklerinin kolon orta bölgesinde yapılmamış olmasıdır (Şekil 1a,b).



Boyuna donatıların bindirmeli eklerinin kolon alt ucunda yapılması durumunda TDY 7.3.3.2 ve TS500 9.1.2’deki
kurallara göre kenetleme boyları düzenlenmelidir. Depremden sonra bölgede yapılan incelemelerde, pek çok yapıda
bırakılan betonarme donatı filizlerinin yetersiz veya rasgele uzunluklarda bırakıldığı tespit edilmiştir (Resim 1,2).



Bir üst kat kolonu için bırakılan bu filizler gerekli önlemler alınmadığı takdirde korozyona uğramaktadır. Paslanmış
donatı, aderansı önemli ölçüde olumsuz etkilemekte ve donatının betondan sıyrılıp çıkmasını kolaylaştırmaktadır.
Kolonda basınca çalışan boyuna çubukta kanca yapılması kabuk betonunda büyük zararlara yol açtığından kanca
yapılmasından kesinlikle kaçınılmalıdır. Kolona kanca yapılarak yerleştirilmiş donatı, kabuk betonunu ezerek
çatlamasına neden olacaktır (Şekil 2-3).



Resim 3‘te, İzmit yakınlarındaki bir sitenin kolonlarında, donatı bindirme uçlarının kanca yapılmasından ve etriye
yetersizliğinden dolayı betonun parçalanması görülmektedir.





Kiriş-Kolon Sarılma Bölgeleri

Kolon-kiriş birleşim bölgelerinde donatı detaylarının yeterliliği ve uygunluğu, deprem yükü etkisi altındaki yapının
davranışı için oldukça önemlidir. Ülkemizde görülen depremlerin ardından, genellikle kolon-kiriş birleşim noktalarında
ciddi hasarlar meydan geldiği söylenebilir. Beton dökümünden önce yapılması gereken kontrollerde, donatı
yetersizliklerinin ve yanlış uygulamaların fark edilmemesi veya gerekli dikkatin gösterilmemesi, kolon-kiriş birleşim
noktalarına yeterli özenin gösterilmediğinin işaretidir. Kolon-kiriş birleşim bölgesindeki hasarların en önemli
nedenlerinden biri olarak etriye yetersizliği sayılabilir (Resim 4-5).



Etriye sıklaştırmasından kaçınılmasıyla sağlanacak küçük kazanç, bedeli ölçülemeyecek zararlara yol açmaktadır.
Projede belirlenen etriye aralığına ve sayısına yapı üretimi sırasında yeterince dikkat edilmemesi sonucu pek çok
kolonda ve kirişte büyük hasarlar oluşmuştur (Resim 6-8).





Konsol ve Balkon Donatıları

Donatılar, projeye uygun olarak yerleştirilmediği taktirde öngörülen mukavemetleri gösteremeyeceklerdir. Örneğin
konsolda çekme donatısı gerektiği gibi üste düzgün olarak yerleştirilmeyip rasgele düzensiz yerleştirilirse çekmeye
karşı mukavemeti betonarme donatısı göre düşük olan beton, çekme donatısının görevini yapmaya çalışacak ve
konsolda çatlaklar oluşacaktır (Şekil 4). Deprem etkisinden dolayı konsollarda tersinmeler meydana gelebileceği ve
bundan dolayı da konsolun alt yüzeyinde çekme gerilmeleri oluşabileceği unutulmamalı ve yeterli alt donatı
bulundurulmalıdır.



Afet bölgesindeki birçok kirişsiz balkon, alta ve üste yerleştirilen donatının yetersizliği, işçilik kusuru ve tabla
kalınlığının yetersizliği gibi nedenlerle, konsolun ankastre ucunda mafsal oluşmasına neden olmuş ve tamamen
kullanılamaz hale gelmiştir (Resim 9).




Paspayı Yetersizliği

Paspayı yetersizliğinden dolayı çekme çubuklarında ve boyuna çubuklarda ankraj yeterince sağlanamamakta ve küçük
bir sarsıntıda dahi kabuk betonu kopabilmektedir (Resim 10-11).




SONUÇLAR VE ÖNERİLER

Donatı, projede gösterildiği şekilde bükülmeli ve bükme işi kesin olarak donatılar ısıtılmadan yapılmalıdır. Etriyeler,
kendi çaplarının en az iki katı kalınlıkta bir çubuk etrafına sarılmak suretiyle bükülmelidir. Diğer betonarme
donatılarının kendi çaplarının en az 2,5 katı kalınlık etrafında kıvrılmalıdır.
Betonarme donatıları, yerlerine projede gösterildiği şekilde yerleştirilmeli, beton dökümü ve prizi esnasında yerinden
oynamayacak şekilde iyice bağlanmış olmalıdır. Yerine konulmuş olan donatılar kirden, zararlı pastan, boya, yağ ve sair
yabancı maddelerden arındırılmış olmalıdır.
Donatıların kalıp yüzüne olan mesafesi bloklar, askılar ve sair uygun araçlarla temin edilmelidir. Donatıların kalıba
değmesini önleyen bloklar kabul edilebilecek şekil ve boyutlarda çimento harcından yada madeni mesnetlerden
olmalıdır. Ancak madeni mesnetler, paslanmaz malzemeden olmalıdır. Paspayını sağlamak maksadıyla çakıl tanesi
kırmataş, tuğla parçası, madeni boru parçası, ahşap blok kullanılmamalıdır.
Donatılar projede gösterildiği şekilde düzenli aralıklarla yerlerine yerleştirilmelidir. Ancak yan yana iki donatı
arasındaki serbest açıklık kullanılan en büyük çaptaki donatı çapından veya en az 2 cm den küçük olmamalıdır.
Donatı yerine yerleştirildikten ve bağlandıktan sonra mutlaka mühendis tarafından kontrol edilmeli, daha sonra beton
dökülmeye başlanmalıdır.
« Son Düzenleme: 08 Aralık 2016, 22:37:16 Gönderen: Medeniyet Mühendisi »

Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor Üye Ol veya Giriş Yap

Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor Üye Ol veya Giriş Yap


Çevrimdışı mikail

  • Yeni Üye
  • *
    • İleti: 1
    • +0/-0
    • E-Posta
yeni mühendisim kontrol mühendisliği olarak çalışmaktayım. inşaatlardaki durum tam bir içler acısı kuralların değil %50 si yüzde %30 bile yerine getirmiyorlar ve birde demir ustaları 4-5 tane etriyenin eksikliğinde ne olur ben diğer inşaatta şu kadar atıyordum demesi beni can evimden vuruyor. bunca caba bunca emek rağmen işlerin inşaatın i sinde anlamayan şahısların eline geçmesi içler acısı. ben çok farklı amaçlarla yolla çıktım hiç bir zamanda not için okula gitmedim öğrenmeye başkalarının canını hiç bir şekilde risk atmamayı kendime emel edindim. ama hepsi hayal miş çünkü gördüm ki bu konuda yalnızım . kusura bakmayın isyanlardayım bu konuda o yüzden paylaştı.



Çevrimdışı Medeniyet Mühendisi

  • Admin
  • Yazar
  • *
    • İleti: 1991
    • +43/-2
    • Medeniyet Mühendisleri
Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor Üye Ol veya Giriş Yap
yeni mühendisim kontrol mühendisliği olarak çalışmaktayım. inşaatlardaki durum tam bir içler acısı kuralların değil %50 si yüzde %30 bile yerine getirmiyorlar ve birde demir ustaları 4-5 tane etriyenin eksikliğinde ne olur ben diğer inşaatta şu kadar atıyordum demesi beni can evimden vuruyor. bunca caba bunca emek rağmen işlerin inşaatın i sinde anlamayan şahısların eline geçmesi içler acısı. ben çok farklı amaçlarla yolla çıktım hiç bir zamanda not için okula gitmedim öğrenmeye başkalarının canını hiç bir şekilde risk atmamayı kendime emel edindim. ama hepsi hayal miş çünkü gördüm ki bu konuda yalnızım . kusura bakmayın isyanlardayım bu konuda o yüzden paylaştı.

ne yazık ki durum sizin anlattığınız gibi. Hatta daha kötü durumda az bile anlattınız. 2-5 kuruşu cebine atan müteahhitlik yapıyor. inşaat kelimesinin anlamını bilmeyen bu parası olan zatlar yüzünden bu durumdayız aslında. "ustaları hiç hesaba katmıyorum çünkü 15-20 senedir bu işi yapıyorlar onlardan daha iyi mi bileceğiz!!! " çok yazık deprem ülkesinde hala hiç birşey olmaz düşüncesine sahip olan insanlarla iş yapmaktan bende aynı şekilde usanmış durumdayım.
 
yorumunuz için teşekkür ederim.

Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor Üye Ol veya Giriş Yap


Çevrimdışı Medeniyet Mühendisi

  • Admin
  • Yazar
  • *
    • İleti: 1991
    • +43/-2
    • Medeniyet Mühendisleri
resimler yenilenmiştir.

Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor Üye Ol veya Giriş Yap


Çevrimdışı asaatci

  • Azimli Çaylak
  • ***
    • İleti: 32
    • +0/-0
    • Cinsiyet: Bay
Teşekkürler Erhan Bey çok basit ve sade bir anlatım ile okuyan herkesin anlamasını amaçlamışsınız. umarım herkes okur



Çevrimdışı osmanbayrak

  • Süper Moderatör
  • Yazar
  • *
    • İleti: 751
    • +25/-25
    • Cinsiyet: Bay
    • Fatih BAYRAK-İnşaat Mühendisi
Yönetmelik ne kadar doğru ki beyler,Uğur Ersoy beyin sözlerini ileteyim size
Van depremi olduğunda vana analiz için gittim,Zayıf kat bulunan,2 tane  düzensiz perde olan,beton kalitesi düşük olan ve bunlara rağmen yıkılmayan bina gördüm.İşte yönetmelik o bina
Yönetmelikte bulunan ampirik ifadeleri kim neye göre buluyor.Uygulama ile alakası yok.
Bir kolonu iki farklı usta yapsa çok farklı sonuçlar çıkar ortaya.İş mühendislikle bitmiyor kalıpçısından tutun boyacısına kadar herkezin işini en iyi şekilde yapması gerekir sözlerini kullandı.

Fatih BAYRAK (M. Sc.)
Istanbul Technical University - Structural Engineering (PhD.)

osmanfatihbayrak@gmail.com
Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor Üye Ol veya Giriş Yap