Medeniyet Mühendisleri›Forums›Doküman Arşivi›Sap2000 Eğitim Seti
Etiketlendi: eğitim, eğitim seti, etabs, Sap2000
Sap2000 Eğitim Seti
Tarafından gönderildi Erhan Baytak açık 16 Ocak 2025, 15:45'de1. Bölüm: Giriş ve Arayüz Tanıtımı
1.1. SAP2000 Nedir ve Hangi Alanlarda Kullanılır?
SAP2000, yapı mühendisliği projelerinde kullanılan kapsamlı bir analiz ve tasarım yazılımıdır. Kullanıcı dostu arayüzü sayesinde hem başlangıç seviyesindeki kullanıcılar hem de ileri düzey profesyoneller için idealdir.
- Kullanım Alanları:
- Betonarme ve çelik yapı analizi.
- Deprem mühendisliği (statik ve dinamik analiz).
- Köprü, kule, baraj gibi özel yapıların tasarımı.
- Yük taşıma kapasitesi ve yer değiştirme analizi.
Avantajları:
- Geniş malzeme ve kesit kütüphanesi.
- Deprem ve rüzgar yükü analizinde standartlara uygun çözümler.
- Karmaşık sistemlerde parametrik ve doğrusal olmayan analiz.
1.2. SAP2000 Arayüzü ve Temel Bileşenler
Ana Arayüz Bileşenleri
Menü Çubuğu:
- Üst kısımda yer alır ve temel komutlara hızlı erişim sağlar (örneğin, File, Define, Assign, Analyze).
Araç Çubukları:
- Hızlı modelleme araçlarını içerir.
- Örnek: “Draw Frame/Line” (Çubuk çizimi) ve “Draw Area” (Alan çizimi).
Model Penceresi:
- Modelleme ve analiz sonuçlarını görüntülemek için kullanılan ana çalışma alanı.
- Farklı görünümler (3D, plan, kesit) arasında geçiş yapabilirsiniz.
Durum Çubuğu:
- Ekranın alt kısmında yer alır. Çizim modu, birim sistemi gibi bilgiler burada görüntülenir.
Data Tables (Veri Tabloları):
- Model bilgilerini tablo formatında görüntüleyip düzenlemek için kullanılır.
1.3. Yeni Bir Proje Başlatma
Proje Şablonu Seçimi
- SAP2000’i açtığınızda Start New Model penceresi karşınıza çıkar. Buradan:
- Grid Only: Temel bir ızgara oluşturur.
- 2D veya 3D Frames: Önceden tanımlı çerçeve modelleri.
- Custom Grid Lines: Kendi özel ızgaranızı oluşturabilirsiniz.
Izgara Ayarları (Grid Settings)
- Izgara ayarlarını yapmak için:
- Menüden Edit > Edit Grid Data seçeneğini seçin.
- X, Y ve Z yönünde aralıkları ve sayıları belirleyin (örneğin, 5×5 metrelik bir ızgara).
Birim Ayarları
- Units sekmesinden çalışacağınız birimleri seçin:
- Örneğin, metrik sistem (kN-m, m) veya imperial sistem (kip-ft).
1.4. Temel Araçları Kullanma
Çubuk Eleman (Frame/Line) Çizimi
- Araç çubuğundan Draw Frame/Line ikonunu seçin.
- Izgarada iki nokta seçerek çubuk eleman çizin.
- Elemanın özelliklerini (kesit, malzeme) henüz tanımlamıyorsanız, SAP2000 varsayılan ayarları kullanır.
Düğüm Noktaları (Joint) Ekleme
- Araç çubuğundan Draw Joint seçeneğini seçin.
- Izgarada istediğiniz bir noktaya tıklayarak düğüm noktası ekleyin.
1.5. SAP2000’de Ekranı Kişiselleştirme
Görünüm Ayarları
- Modeli farklı açılardan görmek için fareyi kullanın:
- Sağ Tık + Sürükleme: Modeli döndürme (3D orbit).
- Mouse Tekerleği: Yakınlaştırma/uzaklaştırma.
Farklı Görünümleri Kullanma
- Menüden Window > Tile Vertically seçeneği ile birden fazla pencereyi yan yana açabilirsiniz.
- Aynı modeli farklı açılardan (örneğin, plan ve 3D görünüm) inceleyebilirsiniz.
Renk ve Katman Ayarları
- Menüden View > Set Display Options seçeneği ile renk, kesit ve düğüm noktası görüntüleme ayarlarını yapabilirsiniz.
Pratik Uygulama
Uygulama 1: Temel Bir Çerçeve Modelleme
- Yeni bir model başlatın (Grid Only).
- Draw Frame/Line ile iki dikey kolon ve bir yatay kiriş çizin.
- Assign > Frame > Section Properties ile kolon ve kirişlere betonarme kesitler atayın (örneğin, 30×30 cm).
Uygulama 2: Izgara ve Birim Ayarları
- Özel bir ızgara oluşturun (örneğin, 4×4 metrelik bir ızgara).
- Birimleri metrik sisteme ayarlayın.
Bu eğitim seti Erhan Baytak tarafından Medeniyet Mühendisleri sitesi için hazırlanmıştır. Kaynak gösterilmek sureti ile paylaşımı yapılabilir.
medeniyetmuhendisleri.com
Medeniyet Mühendisleri | İnşaat Sektörünün Paylaşım Platformu
Yapı ve inşaat sektörü profesyonellerine yönelik güncel içerikler, forumlar ve haberler sunan bir sitedir. Bilgi paylaşımı ve mesleki gelişim için doğru adres!
Erhan Baytak cevap verdi 2 aylar, 1 hafta önce 1 Üye · 9 Yanıtlar- Kullanım Alanları:
- 9 Yanıtlar
2. Bölüm: Geometrik Modelleme
2.1. Düğüm Noktaları (Joint) ve Çubuk Elemanlar (Frame)
Düğüm Noktaları (Joint)
Düğüm noktaları, yapısal elemanların bağlantı noktalarını temsil eder. Modelin temeli düğüm noktalarıdır.
Düğüm Noktası Ekleme:
- Araç çubuğundan Draw Joint ikonunu seçin.
- Izgarada istediğiniz noktaya tıklayarak bir düğüm ekleyin.
Koordinat Girerek Düğüm Eklemek:
- Define > Joint Coordinates menüsünden düğüm koordinatlarını manuel olarak girebilirsiniz.
- Örneğin,
(0,0,0)
ve(4,0,0)
gibi düğümleri ekleyerek bir çerçeve başlatabilirsiniz.
Çubuk Elemanlar (Frame/Line)
Çubuk elemanlar, kolon, kiriş, makas gibi elemanları temsil eder.
Çubuk Eleman Çizimi:
- Araç çubuğundan Draw Frame/Line ikonunu seçin.
- İki düğüm noktası arasında bir çubuk çizin.
Özellik Atama:
- Çubuğu çizdikten sonra Assign > Frame > Section Properties menüsünden kesit atayın (örneğin, betonarme kolon, çelik profil).
- Varsayılan kesit yerine özelleştirilmiş bir kesit tanımlamak için bir sonraki bölümü kullanabilirsiniz.
2.2. Plakalar (Shell) ve Katı Elemanlar (Solid)
Plakalar (Shell)
Plakalar, döşeme, duvar gibi yüzey elemanlarını temsil eder.
Plaka Çizimi:
- Araç çubuğundan Draw Area ikonunu seçin.
- Düğüm noktalarını tıklayarak bir plaka oluşturun.
Plaka Özellikleri Atama:
- Çizdiğiniz plakayı seçin.
- Assign > Area > Section Properties seçeneğiyle plakaya malzeme ve kalınlık atayın.
- Örneğin, 15 cm kalınlığında bir beton döşeme.
Katı Elemanlar (Solid)
Katı elemanlar, 3D modelleme için kullanılır. Örneğin, temel blokları.
- Katı Eleman Çizimi:
- Draw Solid seçeneğini kullanarak model penceresinde bir katı eleman oluşturun.
2.3. Izgara ve Simetri Araçları
Izgara Sistemini Ayarlama
Izgara, modelleme sırasında daha hassas çalışmanızı sağlar.
Izgara Ayarlarını Yapma:
- Edit > Edit Grid Data seçeneğiyle ızgara aralıklarını düzenleyin.
- X ve Y yönünde aralıklar girin (örneğin, 4×4 metre).
Kopyalama ve Simetri:
- Çizim elemanlarını çoğaltmak için Edit > Replicate seçeneğini kullanın.
- Simetri için Edit > Mirror komutunu seçin ve bir eksen belirleyin.
2.4. Elemanların Taşınması ve Döndürülmesi
Taşıma (Move):
- Elemanı seçin.
- Edit > Move seçeneğini seçerek elemanları başka bir konuma taşıyın.
Döndürme (Rotate):
- Elemanı seçin.
- Edit > Rotate komutuyla belirli bir eksen etrafında döndürün.
Pratik Uygulama
Uygulama 1: Basit Bir Çerçeve Modelleme
- Adım 1: 4×4 metrelik bir ızgara oluşturun.
- Adım 2: Izgara üzerinde dört düğüm noktası ekleyin.
- Adım 3: Düğüm noktalarını birleştirerek iki kolon ve bir kiriş çizin.
- Adım 4: Çubuk elemanlara 30×30 cm betonarme kesit atayın.
Uygulama 2: Döşeme ve Duvar Eklemek
- Adım 1: Çerçevenin üst kısmına bir plaka (döşeme) çizin.
- Adım 2: Plaka kalınlığını 15 cm olarak ayarlayın.
- Adım 3: Yan duvarlar için plaka modelleme yapın ve kalınlığını 20 cm olarak atayın.
Uygulama 3: Simetrik Modelleme
- Adım 1: Çizdiğiniz çerçevenin bir kopyasını alın.
- Adım 2: Y ekseni etrafında aynalayarak modeli simetrik hale getirin.
Bu eğitim seti Erhan Baytak tarafından Medeniyet Mühendisleri sitesi için hazırlanmıştır. Kaynak gösterilmek sureti ile paylaşımı yapılabilir.
3. Bölüm: Malzeme ve Kesit Tanımları
3.1. Malzeme Tanımları
SAP2000’de analiz yapmak için malzeme özelliklerini doğru tanımlamak çok önemlidir. Program, beton, çelik ve diğer malzemeler için varsayılan değerler sunar, ancak gerektiğinde bu malzemeleri özelleştirebilirsin.
Varsayılan Malzemeleri Kullanma
- Menüden Define > Materials seçeneğine tıkla.
- Varsayılan malzemeler (örneğin, Concrete, Steel) listelenir.
- Malzeme özelliklerini görmek için bir malzemeyi seç ve Modify/Show Material seçeneğine tıkla.
Yeni Malzeme Tanımlama
- Define > Materials menüsünü aç.
- Add New Material seçeneğini seç.
- Aşağıdaki bilgileri doldur:
- Region: Bölgeni seç (örneğin, Europe veya Custom).
- Material Type: Malzeme türünü belirle (örneğin, Concrete, Steel).
- Properties: Malzemenin elastik modülü (E), yoğunluğu, Poisson oranı gibi mekanik özelliklerini gir.
- Örneğin:
- Beton için: Elastisite modülü = 25,000 MPa.
- Çelik için: Elastisite modülü = 210,000 MPa.
- Örneğin:
Beton için Özel Özellikler
- Concrete Strength (f’c): Malzemenin basınç dayanımını belirtir.
- Örnek: C30 beton için f’c = 30 MPa.
- Thermal Coefficient: Betonun sıcaklık değişimlerine karşı genleşme katsayısı.
Çelik için Özel Özellikler
- Yield Strength (fy): Akma dayanımı (örneğin, S235 çelik için 235 MPa).
- Ultimate Strength (fu): Çekme dayanımı (örneğin, 360 MPa).
3.2. Kesit (Section) Tanımları
SAP2000’de çubuk elemanlar (kolon, kiriş, vb.) ve yüzey elemanları (duvar, döşeme) için kesit tanımları yapabilirsin.
Betonarme Kesit Tanımları
- Menüden Define > Section Properties > Frame Sections seçeneğine tıkla.
- Add New Property > Concrete Rectangular seçeneğini seç.
- Kesit boyutlarını gir:
- Genişlik (Width): Örneğin, 30 cm.
- Yükseklik (Depth): Örneğin, 60 cm.
- Material kısmından tanımlı beton malzemeyi seç (örneğin, C30).
Çelik Kesit Tanımları
- Define > Section Properties > Frame Sections menüsünden Add New Property seçeneğine tıkla.
- Steel I-Section veya Steel Box Section gibi bir profil seç.
- Kesit boyutlarını gir (örneğin, profil yüksekliği, genişliği ve et kalınlıkları).
- Material kısmından çelik malzemeyi seç (örneğin, S235).
Hazır Çelik Profiller Kullanma
- AISC, EUROCODE veya diğer standart kütüphanelerden hazır profilleri seçebilirsin:
- Örneğin: HEA, HEB, IPE profilleri.
- Kütüphaneden bir profil seçip projene ekle.
Bu eğitim seti Erhan Baytak tarafından Medeniyet Mühendisleri sitesi için hazırlanmıştır. Kaynak gösterilmek sureti ile paylaşımı yapılabilir.
3.3. Yüzey ve Katı Eleman Kesitleri
Plakalar ve Döşemeler
- Menüden Define > Section Properties > Area Sections seçeneğine tıkla.
- Add New Property seçeneğini seç.
- Shell-Thin veya Shell-Thick türünü belirle:
- Shell-Thin: İnce plakalar (örneğin, döşemeler).
- Shell-Thick: Kalın plakalar (örneğin, perde duvarlar).
- Plaka kalınlığını ve malzeme özelliklerini gir.
Katı Elemanlar (Solid)
- Define > Section Properties > Solid Properties menüsüne git.
- Katı elemanın boyutlarını ve malzeme özelliklerini gir.
- Örneğin, temel bloğu için 50×50 cm boyutlarında bir katı tanımlayabilirsin.
3.4. Kesit ve Malzeme Atama
Çubuk Elemanlara Kesit Atama:
- Elemanları seç.
- Assign > Frame > Section Properties seçeneğiyle kesit atamasını yap.
Yüzey Elemanlara Malzeme Atama:
- Plaka veya duvar elemanlarını seç.
- Assign > Area > Section Properties seçeneğiyle malzeme ve kalınlık atayın.
Pratik Uygulama
Uygulama 1: Betonarme Kolon Kesiti Tanımlama
- C30 beton malzemesi tanımlayın.
- 30×30 cm boyutlarında bir kolon kesiti oluşturun.
- Kolon elemanına bu kesiti atayın.
Uygulama 2: Çelik Kiriş Tanımlama
- S235 çelik malzemesi tanımlayın.
- IPE300 profilini kütüphaneden seçin.
- Çelik kiriş elemanına bu kesiti atayın.
Uygulama 3: Döşeme ve Duvar Modelleme
- 15 cm kalınlığında bir döşeme kesiti tanımlayın.
- 20 cm kalınlığında bir duvar kesiti oluşturun.
- Modelde ilgili elemanlara bu kesitleri atayın.
Bu eğitim seti Erhan Baytak tarafından Medeniyet Mühendisleri sitesi için hazırlanmıştır. Kaynak gösterilmek sureti ile paylaşımı yapılabilir.
4. Bölüm: Yükleme Durumları ve Kombinasyonlar
4.1. Yük TipleriSAP2000’de Yük Tipleri
SAP2000’de yapısal analiz için farklı yük türleri tanımlanabilir:
- Sabit Yükler (Dead Loads): Yapının kendi ağırlığı ve sabit elemanların oluşturduğu yükler.
- Hareketli Yükler (Live Loads): Kullanıcı yükleri, araç yükleri vb. değişken yükler.
- Rüzgar Yükleri (Wind Loads): Yatay kuvvetler.
- Deprem Yükleri (Earthquake Loads): Statik ve dinamik analiz için deprem etkileri.
- Kar Yükleri (Snow Loads): Çatı ve açık alanlarda biriken karın etkisi.
4.2. Yükleme Durumu Tanımlama
Sabit ve Hareketli Yükler
- Menüden Define > Load Patterns seçeneğine tıkla.
- Add New Load Pattern sekmesine gir:
- Name: Yük tipine bir isim ver (örneğin, “Dead” veya “Live”).
- Type: Yük tipini seç (örneğin, Dead veya Live).
- Eklemek istediğin tüm yükleri bu şekilde oluşturup listeye ekle.
Rüzgar ve Deprem Yükleri
- Yine Define > Load Patterns sekmesine git.
- Yeni bir yük eklerken:
- Type: Wind veya Quake (deprem) seç.
- Auto Lateral Load: Rüzgar ve deprem yüklerini otomatik oluşturmak için kullanılabilir.
- Code: TBDY 2018, Eurocode veya ASCE gibi standartlardan birini seç.
4.3. Yük Atamaları
Çubuk Elemanlara Yük Atama
- Elemanları seçin.
- Menüden Assign > Frame Loads > Point/Distributed seçeneğine tıklayın:
- Point Load: Belirli bir noktaya kuvvet uygulamak için.
- Distributed Load: Çubuk boyunca eşit veya değişken dağılımlı yük eklemek için.
Örneğin:
- 5 kN/m’lik bir yük için:
- Load: Live
- Type: Distributed
- Magnitude:
-5
(negatif değer aşağı yönlü kuvveti ifade eder).
Yüzey Elemanlara Yük Atama
- Plaka veya duvarları seçin.
- Assign > Shell Loads > Uniform seçeneğine tıklayın:
- Uniform yükler için belirli bir değeri gir (örneğin, -2 kN/m²).
Düğüm Noktalarına Yük Atama
- Bir düğüm noktası seçin.
- Assign > Joint Loads > Forces seçeneğine tıklayın:
- X, Y, Z yönlerinde kuvvet veya moment ekleyebilirsin.
4.4. Yük Kombinasyonları
Yük Kombinasyonları Nedir?
Yük kombinasyonları, farklı yük durumlarının belirli oranlarda birleştirilmesidir. Yapısal tasarımda güvenlik ve servis sınır durumları için kullanılır.
Yeni Yük Kombinasyonu Oluşturma
- Menüden Define > Load Combinations seçeneğine tıkla.
- Add New Load Combination sekmesine git:
- Name: Kombinasyona bir isim ver (örneğin, “1.4DL+1.6LL”).
- Type: Strength (Güvenlik) veya Service (Hizmet).
- Loads kısmından yük tiplerini ve çarpanlarını gir:
- Dead Load (DL) çarpanı: 1.4
- Live Load (LL) çarpanı: 1.6
Otomatik Kombinasyonlar
- SAP2000, belirli standartlara göre otomatik yük kombinasyonları oluşturabilir:
- Define > Load Combinations menüsünden Auto Generate seçeneğini tıkla.
- Standart seçimini yap (örneğin, TS500, Eurocode).
4.5. Yükleme Görselleştirme
Yükleri Görüntüleme
- Model üzerindeki yükleri görmek için Display > Show Loads seçeneğini kullan.
- İlgili yük durumunu veya kombinasyonunu seçerek model üzerindeki etkilerini incele.
Raporlama
- Menüden Display > Show Tables seçeneğine tıkla.
- Yüklerin detaylarını tablo olarak görüntüleyebilir ve dışa aktarabilirsin.
Pratik Uygulama
Uygulama 1: Kolon ve Kirişe Yük Atama
- Bir çerçeve modeli oluştur.
- Kirişe 5 kN/m’lik bir hareketli yük (Live Load) ata.
- Kolona 10 kN’lik bir sabit yük (Dead Load) ata.
Uygulama 2: Rüzgar ve Deprem Yükleri
- Bir çok katlı bina modeli oluştur.
- TBDY 2018’e göre bir rüzgar yükü ve statik eşdeğer deprem yükü ekle.
Uygulama 3: Yük Kombinasyonları
- Yük tiplerini (DL, LL) tanımla ve atamalarını yap.
- 1.4DL + 1.6LL kombinasyonunu oluştur.
- Kombinasyonu analiz için kullan.
Bu eğitim seti Erhan Baytak tarafından Medeniyet Mühendisleri sitesi için hazırlanmıştır. Kaynak gösterilmek sureti ile paylaşımı yapılabilir.
5. Bölüm: Analiz ve Tasarım
5.1. Yapısal Analiz Süreci
1. Model Doğruluğunu Kontrol Etme
Analize başlamadan önce modelin doğruluğunu kontrol etmek önemlidir.
Joint Connectivity (Bağlantılar):
- Düğüm noktalarının doğru bağlandığını kontrol etmek için Analyze > Check Model seçeneğini kullan.
- SAP2000, modeldeki bağlantı sorunlarını otomatik olarak algılar ve raporlar.
Malzeme ve Kesit Atamaları:
- Tüm elemanlara doğru malzeme ve kesit atandığını kontrol et.
Yükleme Durumları:
- Yüklerin doğru tanımlandığını ve atandığını kontrol etmek için Display > Show Loads seçeneğini kullan.
2. Analiz Tipini Seçme
SAP2000’de farklı analiz türleri vardır:
- Doğrusal Statik Analiz:
- Sabit ve hareketli yükler altında yapının davranışını inceler.
- Doğrusal Dinamik Analiz:
- Deprem gibi zaman bağımlı etkileri inceler (örneğin, Response Spectrum, Time History).
- Doğrusal Olmayan Analiz (Nonlinear):
- Pushover analizi veya plastik deformasyon gibi durumları kapsar.
3. Analizi Çalıştırma
- Menüden Analyze > Run Analysis seçeneğini tıkla.
- Çalıştırmak istediğin analiz durumlarını seç:
- Örneğin, “Dead”, “Live” ve “1.4DL+1.6LL”.
- Analiz tamamlandıktan sonra sonuçları görüntüleyebilirsin.
5.2. Analiz Sonuçlarını İnceleme
1. Eğilme Momenti ve Kesme Kuvveti Diyagramları
- Çubuk elemanları seç.
- Menüden Display > Show Forces/Stresses > Frames (M, V, A) seçeneğine tıkla:
- Moment (M): Eğilme momenti dağılımını gösterir.
- Kesme Kuvveti (V): Kesme kuvvetlerini görselleştirir.
- Aksiyel Kuvvet (A): Elemanın eksenel kuvvetlerini gösterir.
2. Yer Değiştirme (Displacement)
- Menüden Display > Show Deformed Shape seçeneğine tıkla.
- Yükleme durumlarına göre yapının deforme olmuş şeklini incele.
- Maksimum yer değiştirme değerini grafik veya tablo halinde görebilirsin.
3. Tepki Kuvvetleri (Reactions)
- Menüden Display > Show Reactions seçeneğini tıkla.
- Temellerdeki reaksiyon kuvvetlerini X, Y ve Z yönlerinde incele.
5.3. Betonarme Tasarım
SAP2000, betonarme kolon ve kirişlerin tasarımını yapabilir ve sonuçları raporlayabilir.
1. Betonarme Elemanların Tasarımı
- Menüden Design > Concrete Frame Design > View/Revise Preferences seçeneğine tıkla.
- Design Code kısmından bir standart seç (örneğin, TS500, Eurocode).
- Design > Concrete Frame Design > Start Design/Check seçeneğiyle tasarımı başlat.
2. Betonarme Sonuçlarının İncelenmesi
- Çubuk elemanları seç.
- Menüden Design > Concrete Frame Design > Display Design Info seçeneğiyle sonuçları gör:
- Required Reinforcement: Gerekli donatı alanı.
- Check/Pass: Elemanın güvenli olup olmadığı.
5.4. Çelik Yapı Tasarımı
SAP2000, çelik elemanların tasarımını yapabilir ve uygunluk kontrolü gerçekleştirebilir.
1. Çelik Elemanların Tasarımı
- Menüden Design > Steel Frame Design > View/Revise Preferences seçeneğine tıkla.
- Design Code kısmından bir standart seç (örneğin, AISC 360-16, Eurocode).
- Design > Steel Frame Design > Start Design/Check seçeneğiyle tasarımı başlat.
2. Çelik Sonuçlarının İncelenmesi
- Çubuk elemanları seç.
- Design > Steel Frame Design > Display Design Info seçeneğini tıkla:
- Unity Check: Elemanların kapasite oranı.
- Pass/Fail: Güvenli olup olmadığını gösterir.
Pratik Uygulama
Uygulama 1: Basit Çerçeve Analizi
- 4×4 metrelik bir çerçeve modeli oluştur.
- Üst kirişe 5 kN/m’lik bir hareketli yük ata.
- Analizi çalıştır ve moment diyagramını incele.
Uygulama 2: Çok Katlı Betonarme Bina Tasarımı
- 5 katlı bir bina modeli oluştur.
- Betonarme kolon ve kirişlere TS500’e göre tasarım yap.
- Gerekli donatı alanlarını raporla.
Uygulama 3: Çelik Yapı Analizi
- Çelik bir endüstriyel yapı modeli oluştur.
- Çelik elemanlara AISC 360-16’ya göre tasarım yap.
- Çelik elemanların “Unity Check” oranlarını incele.
Bu eğitim seti Erhan Baytak tarafından Medeniyet Mühendisleri sitesi için hazırlanmıştır. Kaynak gösterilmek sureti ile paylaşımı yapılabilir.
6. Bölüm: Sonuçların İncelenmesi ve Raporlama
6.1. Analiz Sonuçlarının Görüntülenmesi
1. Yer Değiştirme (Displacement)
SAP2000, her yükleme durumuna göre yapıdaki yer değiştirmeleri detaylı şekilde görselleştirir.
Modelin Deforme Olmuş Şekli:
- Menüden Display > Show Deformed Shape seçeneğine tıkla.
- İlgili yükleme durumunu veya yük kombinasyonunu seç.
- Deformasyonların büyüklüğünü ve yönünü görmek için “Scale Factor” ayarını yap.
Maksimum Yer Değiştirme Değeri:
- Display > Show Tables > Joint Displacements seçeneğiyle düğüm noktalarındaki yer değiştirmeleri tablo halinde görebilirsin.
2. İç Kuvvetler (Moment, Kesme ve Aksiyel Kuvvetler)
SAP2000, çubuk ve yüzey elemanlardaki iç kuvvet dağılımını grafiksel ve tablo halinde sunar.
Çubuk Elemanları İçin (Frames):
- Menüden Display > Show Forces/Stresses > Frames (M, V, A) seçeneğini tıkla.
- Seçenekler:
- Moment (M).
- Kesme Kuvveti (V).
- Aksiyel Kuvvet (A).
Yüzey Elemanları İçin (Shells):
- Menüden Display > Show Forces/Stresses > Shells seçeneğine tıkla.
- Seçenekler:
- Membrane Forces (Nx, Ny, Nxy).
- Bending Moments (Mx, My, Mxy).
3. Tepki Kuvvetleri (Reactions)
SAP2000, yapının temelinde oluşan tepki kuvvetlerini detaylı olarak görüntüler.
- Menüden Display > Show Reactions seçeneğine tıkla.
- Tepki kuvvetlerini X, Y, Z yönlerinde grafiksel olarak görüntüle.
- Tepki kuvvetlerinin büyüklüklerini tablo formatında görmek için:
- Display > Show Tables > Base Reactions seçeneğini kullan.
6.2. Sonuçların Tablo Halinde İncelenmesi
1. Tablo Görüntüleme
- Menüden Display > Show Tables seçeneğine tıkla.
- Aşağıdaki veri türlerinden istediğini seç:
- Joint Displacements: Düğüm yer değiştirmeleri.
- Frame Forces: Çubuk eleman kuvvetleri.
- Shell Stresses: Yüzey eleman gerilmeleri.
- Base Reactions: Temel tepkileri.
2. Tabloyu Dışa Aktarma
- Tabloyu Excel formatında dışa aktarmak için:
- Tablo ekranında File > Export to Excel seçeneğini kullan.
- Dışa aktarılan verilerle rapor oluşturabilirsin.
6.3. Raporlama
1. Otomatik Rapor Oluşturma
- Menüden File > Create Report seçeneğini tıkla.
- Rapor ayarlarını yap:
- Report Sections: Dahil edilecek bölümleri seç (örneğin, model bilgisi, yükleme durumları, analiz sonuçları).
- Format: Raporu PDF veya Word formatında kaydet.
2. Özel Rapor Hazırlama
- Menüden Display > Show Tables ile istediğin veriyi görüntüle.
- Tabloyu Excel’e aktar ve özel bir rapor tasarımı oluştur.
6.4. Grafiksel Çıktı Alma
Model Görüntüsü Çıktısı
- Modelin 3D görünümünü kaydetmek için:
- File > Capture Picture seçeneğini kullan.
- Görüntüyü JPEG veya BMP formatında kaydet.
Sonuç Görüntüsü Çıktısı
- İç kuvvet veya yer değiştirme grafiğini görüntülerken:
- File > Capture Picture seçeneğiyle ekran görüntüsü alabilirsin.
Pratik Uygulama
Uygulama 1: Basit Çerçeve Sonuçları
- Bir çerçeve modeli oluştur ve sabit + hareketli yük ata.
- Moment (M) ve Kesme Kuvveti (V) diyagramlarını incele.
- Tepki kuvvetlerini tablo halinde dışa aktar.
Uygulama 2: Çok Katlı Bina Analizi
- Çok katlı bir bina modeli oluştur ve yük kombinasyonlarını tanımla.
- Katların maksimum yer değiştirmelerini incele.
- Tüm sonuçları bir raporda topla ve PDF formatında kaydet.
Bu eğitim seti Erhan Baytak tarafından Medeniyet Mühendisleri sitesi için hazırlanmıştır. Kaynak gösterilmek sureti ile paylaşımı yapılabilir.
7. Bölüm: Deprem Analizi
SAP2000, deprem etkilerini analiz etmek için güçlü araçlar sunar. Statik eşdeğer deprem yükü, modal analiz, zaman tanım alanında analiz (time history) ve spektral analiz gibi yöntemleri kullanabiliriz.
7.1. Deprem Yükü Tanımlama
Statik Eşdeğer Deprem Yükü
Menüden Define > Load Patterns seçeneğine tıkla.
Yeni bir yük ekle:
- Name: Örneğin, “Earthquake_X”.
- Type: Quake.
- Auto Lateral Load: TBDY 2018, Eurocode, veya ASCE gibi standartlardan birini seç.
Standart seçimine bağlı olarak deprem parametrelerini ayarla:
- Zemin Sınıfı: Örneğin, Z3 veya Z4.
- Spektral Katsayılar: Deprem bölgesi ve bina önem katsayısı gibi bilgiler.
- Yön: X veya Y doğrultusunda yükleme yapabilirsin.
Response Spectrum (Spektral Analiz)
Spektral analiz, SAP2000’de modal analizle birlikte kullanılan bir yöntemdir.
Menüden Define > Functions > Response Spectrum seçeneğine tıkla.
Yeni bir spektral fonksiyon oluştur:
- Code: TBDY 2018, Eurocode veya ASCE gibi standartları seç.
- Spektral Katsayılar:
- Deprem bölgesi, bina önem katsayısı, zemin sınıfı.
- Örnek: TBDY 2018 için Ss ve S1 değerlerini gir.
Menüden Define > Load Patterns seçeneğine git ve yeni bir yük ekle:
- Type: Quake.
- Function: Az önce oluşturduğun spektral fonksiyonu seç.
Time History (Zaman Tanım Alanında Analiz)
Menüden Define > Functions > Time History seçeneğine tıkla.
Gerçek bir deprem kaydını yükle veya yapay bir fonksiyon oluştur:
- Örneğin, El-Centro deprem kaydını kullanabilirsin.
- Ölçekleme faktörünü ve zaman adımını belirle.
Menüden Define > Load Cases seçeneğine git:
- Yeni bir yük durumu oluştur ve Time History olarak ayarla.
- Deprem kaydını yükle ve X veya Y yönünde uygulayacağın etkileri seç.
7.2. Deprem Yüklerini Analize Dahil Etme
Yükleme Durumları:
- Tüm yükleme durumlarını Define > Load Cases menüsünde birleştir.
- Örneğin:
- Dead Load (DL).
- Live Load (LL).
- Earthquake_X.
Yük Kombinasyonları:
- Menüden Define > Load Combinations seçeneğine tıkla.
- Deprem yüklerini TS500’e uygun şekilde birleştir (örneğin, 1.2DL + 0.3LL + 1.0EQ).
7.3. Deprem Analiz Sonuçlarını İnceleme
Modal Analiz (Mod Şekilleri ve Periyotlar)
- Menüden Display > Show Mode Shapes seçeneğine tıkla.
- Mod şekillerini görselleştir ve her modun periyodunu incele.
Tepki Kuvvetleri
- Menüden Display > Show Reactions seçeneğine git.
- Deprem etkisi altındaki temel reaksiyonlarını görüntüle.
Yer Değiştirmeler
- Menüden Display > Show Deformed Shape seçeneğine git.
- Deprem yüküne göre yapının yer değiştirme diyagramını incele.
Kat Hızlanmaları
- Menüden Display > Show Acceleration seçeneğine git.
- Katların deprem yükü altındaki ivme değerlerini incele.
7.4. Deprem Performans Analizi (Opsiyonel)Pushover Analizi
Menüden Define > Load Patterns seçeneğine git ve bir Pushover yükü oluştur:
- Type: Quake.
- Lateral Load: Manuel olarak veya otomatik oluşturulabilir.
Menüden Define > Load Cases seçeneğine git ve yeni bir analiz durumu oluştur:
- Type: Nonlinear Static.
- Pushover yükünü seç ve adım sayısını ayarla.
Analiz tamamlandıktan sonra:
- Display > Show Capacity Curve seçeneğiyle kapasite eğrisini incele.
Pratik Uygulama
Uygulama 1: Statik Eşdeğer Deprem Yükü
- Bir çok katlı bina modeli oluştur.
- TBDY 2018’e göre bir statik eşdeğer deprem yükü tanımla ve analize dahil et.
- Temel reaksiyonlarını ve yer değiştirme sonuçlarını incele.
Uygulama 2: Response Spectrum Analizi
- Spektral fonksiyon oluştur ve modal analiz yap.
- Her modun periyotlarını ve titreşim şekillerini incele.
Uygulama 3: Time History Analizi
- Gerçek bir deprem kaydı kullanarak zaman tanım alanında analiz yap.
- Katların yer değiştirme ve hızlanma değerlerini incele.
Bu eğitim seti Erhan Baytak tarafından Medeniyet Mühendisleri sitesi için hazırlanmıştır. Kaynak gösterilmek sureti ile paylaşımı yapılabilir.
8. Bölüm: İleri Seviye Teknikler
8.1. Parametrik Modelleme
Parametrik Modelleme Nedir?
Parametrik modelleme, yapı geometrisini ve elemanları değişken parametrelerle tanımlayarak hızlı ve esnek modelleme yapmayı sağlar.
Parametrik Modelleme Nasıl Yapılır?
Define > Functions > Define Parameters menüsünden bir parametre fonksiyonu oluştur.
Örneğin:
- Kat yüksekliği için bir parametre tanımla (
Height = 3m
). - Kolon kesit boyutları için bir parametre oluştur (
Column_Width = 30cm
).
- Kat yüksekliği için bir parametre tanımla (
Bu parametreleri elemanlara atayarak geometrik modellemeyi esnek hale getir.
Avantajlar:
- Değişiklik yaparken tüm modeli güncellemek kolaydır.
- Karmaşık geometrilerin oluşturulmasında hızlı çözüm sunar.
8.2. Pushover Analizi
Pushover Analizi Nedir?
Pushover analizi, yapının elastik sınırını ve plastik deformasyon davranışını anlamak için kullanılan doğrusal olmayan bir analiz yöntemidir. Yapının kapasite eğrisini belirler.
Pushover Analizi Nasıl Yapılır?
Yük Tanımlama:
- Menüden Define > Load Patterns seçeneğine git ve yeni bir Pushover yükü ekle.
- Type: Quake.
Analiz Durumu Oluşturma:
- Menüden Define > Load Cases seçeneğine git.
- Yeni bir analiz durumu ekle ve Nonlinear Static türünü seç.
Analizi Çalıştırma:
- Menüden Analyze > Run Analysis seçeneğine tıkla.
- Analiz tamamlandıktan sonra Display > Show Capacity Curve ile kapasite eğrisini görüntüle.
Sonuçların İncelenmesi:
- Capacity Curve: Yapının kapasite eğrisi (yük-deformasyon ilişkisi).
- Performance Point: Yapının hedef performans noktası.
8.3. Kafes ve Makas Sistemleri
Çelik Kafes Sistemlerinin Modellemesi
Izgara Ayarları:
- Menüden Edit > Edit Grid Data seçeneğine tıkla.
- X ve Y yönlerinde düzenli bir ızgara oluştur (örneğin, 4m x 4m).
Çubuk Elemanlar:
- Araç çubuğundan Draw Frame/Line seçeneğini kullanarak kafes elemanları çiz.
- Diyagonal elemanları ve kolonları tanımla.
Kesit ve Malzeme Atamaları:
- Çelik profilleri tanımla (örneğin, IPE veya HEA profilleri).
- Elemanlara bu profilleri atayarak modeli tamamla.
8.4. Nonlinear Time History Analizi
Zaman Tanım Alanında Doğrusal Olmayan Analiz
Deprem Kaydı Ekleme:
- Menüden Define > Functions > Time History seçeneğine tıkla.
- Gerçek bir deprem kaydını yükle (örneğin, El-Centro depremi).
Nonlinear Time History Yükleme Durumu:
- Menüden Define > Load Cases seçeneğine git.
- Yeni bir analiz durumu ekle ve Nonlinear Time History seçeneğini seç.
Analizi Çalıştırma:
- Menüden Analyze > Run Analysis seçeneğine tıkla.
Sonuçların İncelenmesi:
- Display > Show Deformed Shape: Deformasyonları gör.
- Display > Time History Plot: Zamanla değişen yer değiştirme, hız ve ivme grafikleri.
8.5. Kabuk ve Katı Elemanlarda Gerilme AnaliziKabuk Elemanlar
- Define > Section Properties > Area Sections menüsünden kabuk eleman kesitlerini tanımla.
- Assign > Shell Loads ile kabuk elemanlara yükler ata.
- Analizi çalıştırdıktan sonra:
- Display > Show Stresses > Shells menüsünden gerilmeleri incele.
Katı Elemanlar
- Define > Section Properties > Solid Properties menüsünden katı eleman kesitlerini oluştur.
- Assign > Solid Loads ile katı elemanlara yük atayın.
- Analizden sonra Display > Show Stresses > Solids ile gerilmeleri gör.
Pratik UygulamaUygulama 1: Parametrik Bir Kafes Sistem
- Kafes sistem modelini parametrik değişkenlerle oluştur.
- Çubuk elemanlara farklı çelik profilleri atayarak analiz yap.
Uygulama 2: Çok Katlı Bir Binanın Pushover Analizi
- 5 katlı bir betonarme bina modeli oluştur.
- Pushover analiziyle kapasite eğrisini çıkar.
Uygulama 3: Nonlinear Time History Analizi
- Zemin sınıfını ve deprem kaydını tanımla.
- Çok katlı bir binanın yer değiştirme ve ivme grafiğini incele.
Bu eğitim seti Erhan Baytak tarafından Medeniyet Mühendisleri sitesi için hazırlanmıştır. Kaynak gösterilmek sureti ile paylaşımı yapılabilir.
9. Bölüm: Proje Uygulamaları
Bu bölümde üç farklı proje senaryosu üzerinde çalışacağız. Her biri farklı bir analiz türüne ve modelleme yaklaşımına odaklanacak.
9.1. Proje 1: Basit Bir Çerçeve Analizi
Proje Detayı
- Bir çerçeve modeli oluşturulacak.
- Kirişlere ve kolonlara yükler atanacak.
- Statik analiz yapılacak.
Adım Adım Uygulama
Izgara ve Geometri Tanımı:
- Edit > Edit Grid Data seçeneğiyle 4×4 metrelik bir ızgara oluştur.
- İki kolon ve bir kiriş çiz (örneğin, 4 metre yüksekliğinde kolonlar ve 6 metre uzunluğunda kiriş).
Malzeme ve Kesit Tanımları:
- Define > Materials ile C30 beton malzemesi tanımla.
- Define > Section Properties > Frame Sections ile 30×30 cm kesit boyutunda kolon ve kiriş kesitleri oluştur.
Yükleme Durumları:
- Define > Load Patterns ile “Dead” ve “Live” yük durumlarını oluştur.
- Kirişe
-5 kN/m
hareketli yük ata (Assign > Frame Loads > Distributed).
Analiz ve Sonuçlar:
- Analyze > Run Analysis seçeneğiyle analizi çalıştır.
- Eğilme momenti ve kesme kuvveti diyagramlarını incele (Display > Show Forces/Stresses > Frames).
9.2. Proje 2: Çok Katlı Betonarme Bina
Proje Detayı
- 5 katlı bir betonarme bina modeli oluşturulacak.
- Deprem ve rüzgar yükleri analiz edilecek.
- Kolon ve kirişlerde tasarım yapılacak.
Adım Adım Uygulama
Izgara ve Geometri Tanımı:
- Edit > Edit Grid Data ile her biri 4×4 metre boyutunda, 5 katlı bir ızgara oluştur.
- Kat yüksekliğini 3 metre olarak belirle.
Malzeme ve Kesit Tanımları:
- Define > Materials ile C30 beton malzemesi tanımla.
- Define > Section Properties > Frame Sections ile kolon (50×50 cm) ve kiriş (30×60 cm) kesitlerini oluştur.
Deprem ve Rüzgar Yükleri:
- Define > Load Patterns ile “Earthquake_X”, “Earthquake_Y” ve “Wind_X” yük durumlarını oluştur.
- Deprem yükü için TBDY 2018’i kullan.
- Rüzgar yükü için otomatik lateral yük seçeneğini kullan.
Yük Kombinasyonları:
- Define > Load Combinations ile TS500’e uygun kombinasyonlar oluştur (örneğin, 1.2DL + 0.3LL + 1.0EQX).
Tasarım ve Sonuçlar:
- Design > Concrete Frame Design ile TS500’e göre kolon ve kiriş tasarımı yap.
- Gerekli donatı alanlarını incele (Design > Concrete Frame Design > Display Design Info).
9.3. Proje 3: Çelik Bir Endüstriyel Yapı
Proje Detayı
- Bir çelik kafes sistemi modeli oluşturulacak.
- Statik ve dinamik analiz yapılacak.
- Çelik elemanların uygunluğu kontrol edilecek.
Adım Adım Uygulama
Izgara ve Geometri Tanımı:
- Edit > Edit Grid Data ile 6×6 metrelik bir ızgara oluştur.
- Çatı makası için diyagonal çubuklar ekle (Draw Frame/Line).
Malzeme ve Kesit Tanımları:
- Define > Materials ile S235 çelik malzemesi tanımla.
- Define > Section Properties > Frame Sections ile hazır profillerden (örneğin, HEA300, IPE240) eleman kesitlerini seç.
Yükleme Durumları:
- Çatıya 1 kN/m² kar yükü ata (Assign > Shell Loads > Uniform).
- Çubuk elemanlara yatay bir rüzgar yükü ata (Assign > Frame Loads > Point/Distributed).
Tasarım ve Sonuçlar:
- Design > Steel Frame Design ile AISC 360-16’ya göre tasarım yap.
- Çelik elemanların “Unity Check” oranlarını incele (Design > Steel Frame Design > Display Design Info).
9.4. Raporlama ve Sonuç Çıktıları
Rapor Oluşturma:
- Menüden File > Create Report seçeneğine git.
- Rapor formatını seç (PDF, Word).
- Dahil edilecek bölümleri işaretle (örneğin, model bilgisi, analiz sonuçları, tasarım raporları).
Grafik Çıktıları:
- Eğilme momenti, kesme kuvveti veya yer değiştirme grafiğini görüntülerken:
- File > Capture Picture seçeneğiyle ekran görüntüsü al.
Bu eğitim seti Erhan Baytak tarafından Medeniyet Mühendisleri sitesi için hazırlanmıştır. Kaynak gösterilmek sureti ile paylaşımı yapılabilir.
10. Bölüm: Proje Yönetimi ve Çıktılar
10.1. Proje Yönetimi
1. Model Kaydetme ve Yedekleme
SAP2000 projelerinin düzenli olarak kaydedilmesi ve yedeklenmesi çok önemlidir.
Modeli Kaydetme:
- Menüden File > Save As seçeneğini kullanarak dosyanı farklı bir adla veya sürümle kaydet.
- Öneri: Her önemli değişiklik sonrası yeni bir dosya adıyla (örneğin, “Proje_V1”, “Proje_V2”) kaydet.
Otomatik Kaydetme:
- Options > Auto Save menüsünden belirli aralıklarla otomatik kaydetmeyi aktif hale getirebilirsin.
2. Çalışma Alanı ve Görünüm Yönetimi
Çoklu Pencere Görünümü:
- Window > Tile Horizontally/Vertically ile birden fazla pencereyi aynı anda görüntüle.
- Farklı perspektiflerden (plan, kesit, 3D) aynı modeli takip et.
Özelleştirilmiş Görünümler:
- View > Set Display Options menüsünden modelde hangi elemanların ve detayların görüneceğini seç.
- Örneğin, yalnızca kolon ve kiriş elemanlarını göster veya yalnızca çubuk elemanları vurgula.
3. Proje Belgelerinin Düzenlenmesi
- SAP2000 modellerini organize etmek için şu adımları takip et:
- Her model için bir proje klasörü oluştur.
- Çıktıları, raporları ve analiz sonuçlarını düzenli alt klasörlerde sakla (örneğin, “Analiz”, “Tasarım”, “Raporlar”).
- Model üzerinde yapılan değişikliklerin takibini sürdürmek için bir değişiklik günlüğü tut.
10.2. Analiz Sonuçlarının Çıktıları
1. Tablo Çıktıları
Menüden Display > Show Tables seçeneğine git.
Tabloları seç ve incele:
- Joint Displacements: Düğüm yer değiştirmeleri.
- Frame Forces: Çubuk eleman kuvvetleri (moment, kesme, aksiyel).
- Base Reactions: Temel tepkileri.
Tabloları Dışa Aktarma:
- Tabloyu görüntülerken File > Export to Excel seçeneğini kullanarak sonuçları Excel formatında kaydet.
2. Grafik Çıktıları
Model Görüntüsü Kaydetme:
- Modelin genel görünümünü kaydetmek için:
- File > Capture Picture seçeneğini kullan.
- Modelin genel görünümünü kaydetmek için:
Sonuç Grafikleri Kaydetme:
- Analiz sonuçlarını (moment, kesme, yer değiştirme diyagramları) görüntülerken aynı yöntemi kullanarak çıktıları alabilirsin.
10.3. Raporlama
1. Otomatik Rapor Oluşturma
- Menüden File > Create Report seçeneğine git.
- Rapor Ayarları:
- Report Sections: Dahil edilecek bölümleri seç. Örneğin:
- Model bilgisi.
- Kesit ve malzeme tanımları.
- Analiz sonuçları.
- Format: PDF veya Word formatında kaydedebilirsin.
- Report Sections: Dahil edilecek bölümleri seç. Örneğin:
2. Özelleştirilmiş Raporlar
- İhtiyacına göre raporu özelleştir:
- Tabloları ve grafik sonuçlarını dışa aktar ve kendi düzenlediğin bir Word veya Excel dosyasına ekle.
3. Detaylı Teknik Raporlar
- SAP2000 sonuçlarını kullanarak bir teknik rapor oluştur.
- Rapor şunları içermeli:
- Projenin kısa açıklaması.
- Modelleme yaklaşımı ve kullanılan malzemeler.
- Analiz sonuçlarının yorumu (örneğin, yer değiştirmeler, moment diyagramları).
- Tasarım sonuçları ve öneriler.
10.4. Proje Çıktılarının Sunumu
1. PDF Formatında Sunum
- SAP2000’den alınan tüm çıktı ve raporları PDF formatında topla.
- Eklediğin grafiklerle raporun görselliğini artır.
2. 3D Görsellerin Sunumu
- SAP2000’de oluşturulan modelin 3D görüntüsünü sunumda kullan.
- View > Set Display Options ile modelin renklerini ve görünümünü optimize et.
Pratik Uygulama
Uygulama 1: Basit Çerçeve Modelinin Çıktıları
- Analiz sonuçlarını tablo halinde dışa aktar.
- Eğilme momenti ve kesme kuvveti diyagramlarının grafiklerini kaydet.
- Rapor oluştur ve PDF formatında kaydet.
Uygulama 2: Çok Katlı Bir Bina Raporu
- Deprem analizi ve tasarım sonuçlarını Excel formatında dışa aktar.
- Teknik raporu Word veya PDF formatında hazırla.
- Tüm çıktı ve raporları bir proje klasöründe topla.
Bu eğitim seti Erhan Baytak tarafından Medeniyet Mühendisleri sitesi için hazırlanmıştır. Kaynak gösterilmek sureti ile paylaşımı yapılabilir.
Yanıtlamak için giriş yapın.