Betonarme Perdelerin Tasarımı ve Davranışları: Kısa ve Narin Perdeler
Betonarme Perdelerin Tasarımı ve Davranışları: Kısa ve Narin Perdeler
Giriş
TBDY2018’de en/boy oranı 1/6 olan düşey elemanlar betonarme perde olarak tanımlanmıştır. Betonarme perdeler, rijitlikleri sayesinde deplasman kontrolünde ve bina kesme kuvveti kapasitesinin artırılmasında önemli rol oynar. Özellikle yüksek ivme değerlerinin görüldüğü bölgelerde, 3 katlı ve üzeri betonarme binalarda perdelerin kullanılması gereklidir. Bu yazıda, kısa (bodur) perdeler ve narin perdelerin davranış farklılıkları ve tasarımdaki önemi ele alınmıştır.
Kısa Perde Nedir?
Kısa perdeler, yüksekliği ile plandaki uzunluğu arasındaki oranın 2’den küçük olduğu perdeler olarak tanımlanır. Bu tür perdelerin özellikleri:
- Kesme Kuvveti Taşıma Kapasitesi Yüksektir: Moment kolunun uzunluğu, çekme ve basınç bölgeleri arasındaki mesafenin fazla olmasıyla artar.
- Eğilme Momentine Dayanıklıdır: Kesme kuvvetleri etkinken eğilme momenti hasarları görülmez.
- Kesme Hasarları Oluşabilir: Genellikle kesme kuvvetlerinden dolayı hasar alırlar.
Narin Perde Nedir?
Narin perdeler, yüksekliği ile plandaki uzunluğu arasındaki oranın 2’den büyük olduğu perdeler olarak tanımlanır. Bu tür perdelerin özellikleri:
- Moment Kapasitesi Düşüktür: Çekme ve basınç bölgeleri arasındaki mesafe kısadır, bu da moment kapasitesinin az olmasına neden olur.
- Eğilme Hasarları Görülür: Kesme kapasitesine ulaşmadan eğilme hasarları oluşabilir.
- Kesme Kuvveti Taşıma Kapasitesi Daha Azdır: Kısa perdelere göre kesme kuvveti taşımada daha sınırlıdır.
Tasarım Önerileri
- Kısa Perde Kullanımı: Kesme kuvveti taşıma kapasitesi yüksek olduğu için tercih edilmelidir. Ancak yüksek katlı yapılarda uygulanması zor olabilir.
- Narin Perde Kullanımı: Moment kapasitelerinin düşük olmasından dolayı eğilme hasarları dikkate alınmalıdır.
- Simetrik Yerleşim: Perdeler yapıda burulma etkisi oluşturmamalıdır.
- Uzunluk Oranlarının Ayarlanması: PERDE YÜKSEKLİĞİ/PERDE UZUNLUĞU oranı 2’ye yaklaştırılmalıdır.
- TBDY2018 Rehberliği: Yönetmelikte belirtilen oranlar (ör. 1/6 sınır oranı) göz önünde bulundurularak, daha büyük oranlarda (1/7, 1/8) kesme etkisine yaklaşılabilir.
Sonuç
Kısa perdeler ve narin perdeler, farklı deprem davranışları ve tasarım kriterleri ile birbirlerinden ayrılır. Kısa perdeler, büyük kesme kuvveti taşıma kapasitesine sahip olduğu için genellikle daha avantajlıdır. Ancak yapı yüksekliği ve tasarım sınırlamaları nedeniyle, narin perdeler daha sık kullanılabilir. TBDY2018 yönetmeliği, betonarme perde tasarımında gerekli rehberliği sağlar.
Erhan BAYTAK
Yük. İnş. Mühendisi
- 0 Yanıtlar
Üzgünüm, cevap bulunamadı.
Yanıtlamak için giriş yapın.